Zaburzenia sensoryczne

Podobno z ich powodu cierpi coraz więcej dzieci. Na czym takie zaburzenia polegają? Jak rozpoznać, czy nasza pociecha też ma ten problem? Poznaj charakterystyczne objawy, na które warto zwrócić uwagę.

Integracja sensoryczna (SI) to proces, który rozpoczyna się od odbioru rozmaitych bodźców z otoczenia: wzrokowych, słuchowych, dotykowych. Układ nerwowy selekcjonuje je i przetwarza w taki sposób, by zostały złożone w całość, na którą będzie można adekwatnie zareagować. Niemowlak robi to odruchowo. Gdy mama bierze go na ręce, czuje jej dotyk i zapach, więc odwraca głowę w stronę piersi I otwiera buzię, by złapać sutek.

Wraz z rozwojem układu nerwowego rosną jego możliwości odbierania sygnałów sterowania bardziej złożonymi reakcjami. Przedszkolak grający z rodzicami w piłkę, musi wiedzieć, gdzie stoi mama i tata, obserwować tor lotu pliki, złapać ją, rzucić albo kopnąć.

Problem w tym, że czasem proces integracji nie przebiega tak łatwo, jak byśmy sobie życzyli.

Wrażliwe za bardzo albo za mało

Zdarza się, że dziecko na niektóre bodźce reaguje nadmiernie albo niedostatecznie. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z nadwrażliwością. w drugim — z nadwrażliwością sensoryczną.

Niemowlę z nadwrażliwością dotykową może nie lubić przytulania — wówczas zamiast lgnąć do matki, odpycha ją. Jeśli dyskomfort sprawiają mu przylegające do ciała ubrania, krzyczy, np. gdy próbujemy założyć mu czapkę.

Maluchy z zaburzeniami zmysłu równowagi nie lubią być brane na ręce, a tym z nadwrażliwością słuchową przeszkadzają odgłosy, których inni nawet nie zauważają. Głośniejsze dźwięki doprowadzają zaś je do płaczu.

Dla odmiany dzieci z nadwrażliwością słabych bodźców nie odbierają, szukają więc silniejszych. Bywają nadmiernie aktywne (ciągle kręcą się wokół własnej osi) lub gwałtowne w zabawach (mocno zderzają się ze ścianami, meblami, kolegami lub opiekunami) i łatwiej narażają się na niebezpieczeństwo.

Dlaczego tak się dzieje?

Najczęstszą przyczyną zaburzeń integracji sensorycznej jest niedojrzałość lub uszkodzenie układu nerwowego dziecka. To dlatego problemy takie często występują u: wcześniaków (niedojrzały układ nerwowy ma trudności ze sprawnym przetwarzaniem bodźców), dzieci, których matki musiały w ciąży leżeć (maluchy nie otrzymały w trakcie życia płodowego tyle bodźców, co kołysani podczas spacerów rówieśnicy) oraz tych, u których doszło do niedotlenienia w trakcie porodu. Niezintegrowane sensorycznie bywają też dzieci, które dużo czasu spędzają przed telewizorem lub przy komputerze. Mają charakterystyczne trudności z czuciem własnego ciała, koordynację ruchów, utrzymywaniem równowagi czy sprawnością manualną.

Niektóre kłopoty są typowe…

Zaburzenia integracji sensorycznej powoduje opóźnienia w rozwoju ruchowym. Zarówno jeśli chodzi o podstawowe czynności: chodzenie, bieganie, wchodzenie po schodach, gry sprawnościowe, jak i precyzyjne ruchy potrzebne m.in. do pisania, jedzenia czy ubierania się. Typowe są też opóźnienia w rozwoju mowy, kłopoty z koncentracją uwagi i nauką, planowaniem złożonych czynności i przystosowaniem się do nowych sytuacji. Napotykane na każdym kroku przeszkody powodują zaś, że dziecko zaczyna zachowywać się agresywnie albo wycofuje się z kontaktów z rówieśnikami. W rezultacie spada jego poczucie własnej wartości i pojawiają się problemy emocjonalne. Można temu zapobiec. Jeśli dziecko ma opisane wyżej trudności, jak najszybciej skontaktuj się ze specjalistą. Postawienie diagnozy wymaga 2-3 spotkań. W przypadku niemowlęcia robi to fizjoterapeuta, który ocenia płynność i koordynację ruchów dziecka.